Çocuklarının aksiyonlarına daima müdahale eden ve gözetmen rolünü üstlenen bir ebeveynlik tarzı olan helikopter ebeveynlik, çocuklarda özgüven eksikliği, duygusal gerilim ve riskli davranışlarda bulunma eğilimine neden olabiliyor. İstanbul Atlas Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Kısım Lideri Prof. Dr. T. Gül Şendil, bu ebeveynlik usulünün çocuğun gelişimi üzerindeki tesirlerini kıymetlendirdi.
Çocuklarını ömürlerinin merkezi haline getiren ve daima onları denetim altında tutmaya çalışan ebeven modelleri, sıklıkla karşımıza çıkıyor. Neredeyse çocuğa nefes alma alanı dahi bırakmayan anne ve babalar, bu noktada çocuğun ruhsal ve toplumsal gelişiminde olumsuz tesirlere neden olabilir. İstanbul Atlas Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Kısım Lideri Prof. Dr. T. Gül Şendil, helikopter ebeveynlik ve bu ebeveynlik stilinin çocuğun gelişimi üzerindeki tesirlerini açıkladı.
HELİKOPTER EBEVEYN NE MANAYA GELİYOR?
Helikopter ebeveynlik teriminin “Çocuğunun her adımını denetim eden, daima denetleyen ve ona neredeyse hiç nefes alma alanı bırakmayan anne babaları” tanımlamak için kullanıldığını tabir eden Şendil, “Ebeveynler bunu genelde “en güzelini yapmak” ismine yapıyor ancak araştırmalar bunun çocukların ruh sıhhatinden meslek seçimlerine kadar pek çok alanda önemli meselelere yol açtığını gösteriyor” diye konuştu.
“AŞIRI DENETİM ÇOCUKLARDA DUYGUSAL GERİLİME NEDEN OLUYOR”
Bu çeşit yaklaşımın çocuklarda tasa ve depresyon riskini artırdığına dikkat çeken Şendil, “Aşırı denetim, çocuklarda özgüven eksikliğine ve duygusal gerilime sebep oluyor. Örneğin bir araştırmaya nazaran bu üslup ebeveynlik, çocuklarda ‘mükemmeliyetçi’ bir yapıya neden oluyor. Bunun sonucu olarak, çocuklar kendilerini daima baskı altında hissediyor ve asla gereğince düzgün olmadıklarını düşünüyorlar. Kimi anne babalar, çocuklarının eğitim hayatına o kadar müdahale ediyor ki bu durum, çocuğun ders çalışma isteğini bile olumsuz etkiliyor. Çocuklar, ders çalışmayı bir “zevk” değil, yalnızca anne babasını şad etmek için yaptığı bir misyon olarak görüyor. Bu da uzun vadede akademik muvaffakiyetin düşmesine yol açıyor” tabirlerini kullandı.
“ÇOCUKLAR TOPLUMSAL ETRAFLARINDA BAĞIMSIZ BİR BİREY ÜZERE HAREKET EDEMİYOR”
Ayrıca çocukların kariyer seçimlerinde daha kararsız olduklarını ve kusur yapma kaygısıyla yeni fırsatlara açık olamadıklarını kelamlarına ekleyen Şendil, “Aşırı müdahaleci ebeveynlerin çocukları, arkadaşlık ve romantik bağlantılarda kendilerini gereğince başarılı hissetmiyor. Çocuklar, kendi kararlarını almakta zorlandıkları için toplumsal etraflarında bağımsız bir birey üzere hareket edemiyorlar. Bu da uzun vadede ilgi sorunlarına yol açıyor” değerlendirmesinde bulundu.
KONTROLÜN DOZUNDAKİ ARTIŞ ÇOCUKLARDA RİSKLİ DAVRANIŞLARI ORTAYA KOYABİLİR
Ebeveynlerin her mevzuda çocuklarını muhafazaya çalışırken aslında onların bağımsızlık geliştirme talihini da ellerinden aldığına işaret eden Şendil, “Bu durum, birtakım çocuklarda riskli davranışların ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Örneğin, bir araştırmada çok denetim edilen gençlerin daha fazla alkol kullandığı tespit edilmiş. Zira bu gençler, bağımsızlıklarını kanıtlamak için farklı yollara başvuruyorlar” dedi.
“GEREKTİĞİNDE REHBER EDİLMELİ”
Helikopter ebeveynler için en değerli tavsiyenin, çocuklarının bağımsızlıklarını teşvik etmek ve karar verme süreçlerinde onlara daha fazla alan tanımak olduğunu belirten Şendil, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Çocukların kusur yapmasına müsaade vermek, onların gelişimi için kritik ehemmiyete sahip. Unutmayın, çocukların yanında olmak elbette kıymetli. Ancak bu, onları sıkıca denetim etmek manasına gelmiyor. Daha çok, onları desteklemek ve gerektiğinde rehberlik etmek halinde olmalı. Çocukların kendi ayakları üzerinde durmalarına fırsat verildiğinde hem daha sağlıklı bireyler yetişir hem de ebeveynler gereksiz bir yıpranmadan korunmuş olur.”
