Ergenlik, genç bireylerin hem fizikî hem de duygusal olarak en büyük dönüşümleri yaşadığı bir periyottur. Bu süreçte, ebeveynler için kıymetli sorumluluk haline geldiğinin altını çizen Uzman Psikolog Sümeyye Üstün böyle bir durumda ebeveyn ne yapmalı ve bu durumda nasıl davranması gerektiğiyle ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
Anne babaların, çocukları ergenlik devrinde geldiğinde onlarla irtibat kurmakta problem yaşamaları sık karşılaşılan bir durumdur. Ebeveynler çocuklarını çok sıkmak ve denetim etmek istemezken, dış dünyadan ve kötülüklerden de korumak isterler. Bu iki istek ortasında sıkışan ebeveyn, çoğunlukla ne yapacağını tam bilemez ve çocuğuyla ortasının bozulması işten bile değildir. Bu yazıda bu türlü bir durumda ebeveyn ne yapmalıdır, nasıl davranmalıdır, sorusunu inceleyeceğiz.
NEDEN ERGENLER AİLESİNİ ART PLANA ATAR
Şayet çocuğunuz arkadaş etrafını ve dış dünyayı ebeveynlerinden daha öncelikli bir yere koymuşsa, bunun olağan olduğunu söyleyerek başlayalım. Ergenlik, bir cins yetişkin hayatına geçiş periyodudur. Ergen bu periyotta arkadaş kümeleri ve dış dünyadaki yabancı beşerlerle bağlantılarında, kendisine hayat uzunluğu lazım olacak ilgi geliştirme tarzlarını öğrenmektedir. Bu sebeple bir ergenin arkadaşlarının olması, onlarla bir kadro maceralara girip çıkması, birtakım tertipler yapması kişilik gelişimi için epey kıymetlidir ve teşvik edilmelidir.
Bununla birlikte çocuğunuzu tehlikelerden korumak da bir ebeveynlik misyonudur. O halde çocuğunuzu başıboş bırakmadan bir özerk alan tanıyabilmenin ehemmiyeti ortaya çıkmaktadır. Bu da tesirli bir izleme tekniği ile mümkündür.
ETKİLİ İZLEME NEDİR? TESİRLİ İZLEME NEDEN GEREKLİDİR
Etkili izleme, çocuğunuzun nerede ne yaptığını, kimlerle olduğunu ve konuta ne vakit geleceğini bilmeyi kapsar. Ayrıyeten çocuğunuz sizinle birlikte değilken de onu merak ettiğinizi, onunla ilgilendiğinizi ve onun için endişelendiğinizi bilmesine de imkan sağlar. Her ne kadar ergenler “Bana karışma/Hayatımdan uzak dur/Ben artık büyüdüm/vs.” gibi bir halde olsalar da, merak edilmeye ve ilgiye muhtaçlık duyarlar. Anne babalar, çocuklarının hayatında ilgiyle ve sevgiyle yer almalıdır. Bu tıpkı paha verdiğimiz bir arkadaşımızın yaptıklarına ilgi duymamız ve onu merak etmemiz üzeredir. Bu ilginin denetim etmekle karışmaması içinse açık ve inançlı bağ kurabilmek değerlidir. Bu sayede, ortaya çıkabilecek olası sorunlar, çocuklarınızın hayatında değerli gördüğü meseleler ortaya çıkabilecek ve çok geçmeden tedbir alınabilecektir.
BAŞARILI İZLEME
Eğer çocuğunuzla yakın bir münasebetiniz varsa, başarılı bir izleme yapmak sizin için daha kolay olacaktır. Yeniden de bunu yapmayı öğrenmenin yolları mümkündür:
· En güzel izleme, sessizce ve hiç belirli etmeden yapılan izlemedir.
· Çocuğunuzdan bilgi alma konusunda kararlı olun. Vakit zaman nereye gittiği, kimle görüştüğü üzere bilgileri öğrenmek için sorular sorun.
· Avusturya’da yapılan bir araştırmada, bilinenin tersine ergenliğin birinci vakitlerinde olan gençlerin, konuta geldiklerinde anne babalarının onlara soru sormalarını beklediği ortaya çıkmıştır. Merak edilmek aslında hepimizin muhtaçlığıdır. Yalnızca gerçek kanalı bulmak için uğraş göstermek gerekir.
· Araştırmada ergenler kiminle nerede ne yaptıklarına ait sorular sorulmasını kabul etse de, ne konuştuklarına dair ayrıntılı sorulardan hoşlanmamışlardır.
· Çocuğunuz bilgi vermek konusunda çok tepkiliyse, yansısının azalmasını bekleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra, hakikaten neyi bilmek istediğinizi, bu bilginin neye yarayacağını, nelerin özel olarak kalabileceğini düşünebilirsiniz.
· İrtibat kanallarını açık tutabilmek için çocuğunuzla sohbet edin. Onun dünyasına dahil olmaya çalışın.
· Çocuğunuzu sorumlu bir yetişin tarafından denetlenen bir tertip yahut toplumsal küme içine girmesi için teşvik edin. Böylelikle hem sağlıklı bir rol model alakası kurabilir, hem toplumsallaşma gereksinimini karşılayabilir hem de inançlı bir ortamda kalmış olur.
· Kurallar konusunda net ve dengeli olun. Bir kuralın yaptırımı ne kadar daima olursa buna uyma mümkünlüğü da o kadar daima olur.
· Çocuklarınızın arkadaşlarıyla tanışın ve onları meskeninize davet edin.
· Çocuklarınıza inancın. Araştırmalar, bu itimat hissinin çocukların yanlış şeyler yapmasını engellediğini göstermektedir. Gençler anne babalarının inançlarını kaybettiğinde yine kazanmak için daha fazla efor sarf ederler.
ANNE BABALAR NELER YAPMALIDIR?
1. Çocuğunuzla nasıl bir ilginiz olduğunu düşünün. Kendinize şu soruları sorun:
– Bağlantı kanallarımız açık mı?
– Çocuğumun ömrüyle ilgileniyor muyum?
– Onun kimi aktifliklerine katılıyor muyum?
– Çocuğum nezaretim altında değilken vaktini nerede, nasıl, kimle geçireceğine ait kurallar oluşturdum mu?
– Bu kuralları çocuğuma açık bir formda anlattım mı?
2. Bu soruların birisine yanıtınız hayırsa, evete çevirmek için gayeler belirleyebilirsiniz.
3. Ayrıntılı bilgi için çeşitli kitaplardan, makalelerden yahut ebeveyn dayanak kümelerinden yardım isteyebilirsiniz.
4. Ergenlik çağındaki çocuğunuzla ilgileriniz konusunda önemli korkularınız varsa, kesinlikle bir uzmandan takviye alın.
Psikolojik Danışman
Sümeyye Üstün