Menenjit, bebek ve küçük çocukların sıhhati için önemli bir tehdit oluşturuyor. Beyin zarlarında meydana gelen iltihaplanma, değerli sıhhat problemlerine yol açabiliyor. Bu tehlikeli hastalıktan korunmanın en muteber yolu ise aşı uygulamasıdır.
Menenjit, beyin ve omuriliği saran zarların (meninkslerin) iltihaplanmasıdır. Bu önemli durum, bakteriler, virüsler, mantarlar yahut parazitler üzere çeşitli mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkabilir. Nadiren, enfeksiyon dışı birtakım durumlar (ilaç tepkileri, birtakım kanser çeşitleri gibi) da menenjite yol açabilir.
MENENJİT BULAŞICI MIDIR?
Menenjitin bulaşıcılığı, etken mikroorganizmaya nazaran değişiklik gösterir. Menenjitin tipini belirlemek, uygun tedavi sisteminin seçilmesi açısından da kritik kıymete sahiptir. Bakteriyel menenjit ekseriyetle acil antibiyotik tedavisi gerektirirken, viral menenjit destekleyici tedavi ile güzelleşebilir. Fungal ve parazitik menenjitlerde ise antifungal yahut antiparaziter ilaçlar kullanılır.
BAKTERİYEL MENENJİT
Bilhassa Neisseria meningitidis (meningokok) ve Streptococcus pneumoniae (pnömokok) üzere bakterilerin neden olduğu menenjit tipleri bulaşıcıdır. Bu bakteriler, öksürme, hapşırma, yakın temas yahut ortak kullanılan eşyalar aracılığıyla bireyden bireye yayılabilir. Bakteriyel menenjit, süratli ilerleyebilen ve önemli sonuçlara yol açabilen bir durumdur, bu nedenle erken teşhis ve tedavi hayati ehemmiyet taşır.
VİRAL MENENJİT
Viral menenjit ekseriyetle bakteriyel menenjite nazaran daha hafif seyreder ve birçok vakit zaten düzgünleşir. Enterovirüsler, herpes virüsleri ve kabakulak virüsü üzere çeşitli virüsler viral menenjite neden olabilir. Bulaşma yolları, etkilenen virüse nazaran değişmekle birlikte çoklukla teneffüs yolu yahut fekal-oral yolla olur.
FUNGAL VE PARAZİTER MENENJİT
Bu çeşit menenjitler ekseriyetle bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde görülür ve direkt şahıstan şahsa bulaşma mümkünlüğü düşüktür. Çoklukla çevresel kaynaklardan (örneğin, kontamine toprak yahut su) bulaşırlar.
BEBEKLERDE MENENJİT AŞISI
Bebekler, menenjite karşı bilhassa savunmasızdır. Bu nedenle, aşılar bebekleri menenjitin kimi yaygın ve önemli çeşitlerine karşı muhafazada kritik bir rol oynar. Türkiye’de bebeklik devrinde uygulanan esas menenjit aşıları şunlardır:
Hib (Hemofilus influenza tip b) Aşısı: Haemophilus influenzae tip b bakterisi, bilhassa küçük çocuklarda önemli menenjit ve başka invaziv enfeksiyonlara neden olabilir. Hib aşısı, bebeklik periyodunda rutin olarak uygulanır.
- Uygulama Takvimi: Çoklukla 2., 4. ve 6. aylarda olmak üzere 3 doz primer aşı yapılır. 12-18. aylar ortasında bir rapel (pekiştirme) dozu uygulanır.
Pnömokok Aşısı (Konjuge Pnömokok Aşısı – KPA): Streptococcus pneumoniae bakterisi, menenjitin yanı sıra zatürre, orta kulak iltihabı ve kan sirkülasyonu enfeksiyonlarına da neden olabilir. Konjuge pnömokok aşısı, bebekleri bu önemli enfeksiyonlara karşı korur.
- Uygulama Takvimi: Çoklukla 2., 4. ve 6. aylarda olmak üzere 3 doz primer aşı yapılır. 12-15. aylar ortasında bir rapel (pekiştirme) dozu uygulanır.
Meningokok Aşısı: Neisseria meningitidis bakterisinin neden olduğu meningokok menenjiti, süratli ilerleyen ve ölümcül olabilen bir enfeksiyondur. Meningokok aşısının farklı tipleri bulunmaktadır ve uygulama takvimi ülkelere ve risk faktörlerine nazaran değişiklik gösterebilir. Türkiye’de rutin bebeklik aşı takviminde meningokok aşısı yer almamaktadır.
- Ancak, kimi özel durumlarda (örneğin, salgınlar, riskli bölgelere seyahat, bağışıklık sistemi sorunları) doktor önerisiyle uygulanabilir. Farklı meningokok serotiplerine (A, C, W, Y, B) karşı geliştirilmiş aşılar mevcuttur ve doktor, bebeğin durumuna ve risk faktörlerine nazaran uygun aşıyı ve uygulama şemasını belirleyecektir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
- Bebeklerde menenjit belirtileri (ateş, huzursuzluk, kusma, beslenme zahmeti, uyku hali, boyun sertliği, ciltte döküntüler, bıngıldakta şişlik) görüldüğünde derhal bir doktora başvurmak hayati kıymet taşır.
- Aşılar, menenjite karşı en tesirli korunma sistemlerinden biridir. Bebeklerin ve çocukların aşı takvimine uygun olarak aşılanması, hem ferdi sıhhati hem de toplum sıhhatini korumak açısından büyük kıymet taşır.
- Meningokok aşısının Türkiye’deki uygulama takvimi ve endikasyonları konusunda yeni ve ayrıntılı bilgi almak için bir çocuk hekimine danışmak en gerçek yaklaşımdır.
Bu bilgiler genel bilgilendirme gayelidir ve bir doktor tavsiyesi yerine geçmez. Bebeğinizin sıhhati ile ilgili her türlü sorunuz için kesinlikle bir uzmana danışınız.