Diş çürükleri, her yaş kümesinde ömür kalitesini olumsuz etkileyen ve sıhhat meselelerine yol açan etkenlerden birisidir. Prof. Dr. Figen Seymen, çocukluk çağında ortaya çıkan çürüklerin ileride diğer sıkıntılara yol açmasını engellemek için dikkat edilmesi gereken noktaları ve alınması gereken tedbirleri aktardı.
Her yaş gurubu için dikkat edilmesi gereken bir husus olan ağız ve diş sıhhati, gerekli itinanın gösterilmediği takdirde büyük sıkıntılara yol açabiliyor. Bilhassa çocuklarda, belli bir yaş prestiji ile süt dişlerinin düşeceği ve yeni dişlerin çıkacağı fikriyle ağız ve diş bakımına gerekli ihtimamın gösterilmediği durumlar yaygın halde görülebiliyor. Lakin düşünülenin tersine; 6 yaş altındaki çocuklarda görülen diş çürükleri, ağız ve diş sıhhatini önemli halde tehdit eden bir sorun olabiliyor. Prof. Dr. Figen Seymen, bu mevzuda ailelere son derece değerli ikazlarda bulunuyor.
KÜÇÜK YAŞTA BÜYÜK SIKINTILARA NEDEN OLABİLİR
Erken çocukluk çağı çürükleri (EÇÇ), bilhassa 6 yaş altındaki çocuklarda görülen ve diş sıhhatini önemli halde tehdit eden bir sorun olarak tanımlanıyor. Prof. Dr. Figen Seymen, EÇÇ’nin, süt dişlerinde oluşan çürük yahut çürük nedeniyle oluşan diş kaybı ile kendini gösterdiğini belirtiyor.
EÇÇ’nin hafif, orta ve şiddetli derecelerinin bulunduğunu tabir eden Seymen, bu çürüklerin çocuklarda kronik ağrı, enfeksiyon ve başka sıhhat problemlerine yol açabileceğine dikkat çekti. Uluslararası Çocuk Diş Hekimleri Birliği (IAPD) ve Türk Pedodonti Derneği Lideri Prof. Dr. Figen Seymen, ebeveynlerin çocukların ağız hijyenine ve beslenme alışkanlıklarına dikkat etmesi gerektiğini vurguladı. Çocukların erken yaşta diş doktoruyla tanışmasının, çürük riskini en aza indireceğini söz etti.
DÜNYA ÇAPINDA 600 MİLYONDAN FAZLA ÇOCUĞU ETKİLİYOR
Prof. Dr. Seymen, süt dişlerinin daimî dişler için yer kollayıcı olduğunu ve bu dişlerde meydana gelen çürüklerin çocukların genel sıhhatini etkilediğini söyledi. Dünya çapında 600 milyondan fazla çocuğu etkileyen erken çocukluk çağı çürüklerinin, birçok vakit tedavisiz kaldığına dikkat çeken Seymen, bu durumun çocukların ve ailelerin hayat kalitesini düşürdüğünü, topluma da büyük maliyetler getirdiğini vurguladı.
EÇÇ’nin ağrıya neden olması durumunda çocukların çiğneme, toplumsal etkileşim, bilişsel ve nörolojik gelişimlerini olumsuz etkilediğini söyleyen Seymen, önlenebilir olmasına karşın bu çürüklerin birçok çocuğu etkilemeye devam ettiğini tabir etti.
ÇÜRÜKLERİN EN DEĞERLİ BELİRTİLERİ
EÇÇ’nin birinci belirtisi, dişeti kenarında görülen tebeşirimsi beyaz ya da kahverengi lekeler. Seymen, bu lezyonların tedavi edilmemesi halinde çürüğün derinleşerek dişin tamamını etkileyebileceğini anlattı. Üst süt kesici dişlerin bu durumdan en sık etkilendiğini, alt ön dişlerin ise tükürük ve lisanın esirgeyici tesiri nedeniyle en az etkilenen dişler olduğunu aktardı.
BEBEKLİK PERİYODUNDAN İTİBAREN DİKKAT EDİLMELİ
Anne sütünün tek başına çürük yapan bir tesiri olmadığına dikkat çeken Seymen, dişlerin nizamlı temizlenmemesi ve şeker tüketimi üzere faktörlerin çürük oluşumunu tetikleyebileceğini hatırlattı. Seymen, emzirme sonrası dişlerin nemli bir gazlı bez, parmak fırça yahut su ile temizlenmesini önerdi.
ÇÜRÜKLERİ ÖNLEMEDE KIYMETLİ ADIMLAR
Altınbaş Üniversitesi’nden Prof. Dr. Seymen, bebeğin birinci dişi çıktığında yahut en geç 12 aylıkken diş doktoru muayenesinin yapılması gerektiğini kaydetti. Ayrıyeten, diş fırçalamaya birinci dişin sürmesiyle birlikte başlanmasının değerine de değinen Seymen, International Association of Paediatric Dentistry (IAPD)’nin erken çocukluk çağı çürüklerinin idaresinde delile dayalı ve global olarak fikir birliğine varılmış tavsiyelerini 3 basamakta özetledi.
EÇÇ için birincil önleme
Seymen, EÇÇ’nin önlenmesinde birinci adımın, çocukların sağlıklı ağız ve diş gelişimlerini desteklemek olduğunu belirterek dikkat edilecekleri şöyle sıraladı:
- Şeker alımının sonlandırılması: İki yaş altındaki çocuklarda yiyecek ve içeceklerde özgür şeker tüketimi minimumda tutulmalı
- Gece biberon ve emzirmeden kaçınma: Bilhassa sık yahut gece emzirilen çocuklarda, 12 aydan sonra biberon kullanımı ve gece beslenmesi durdurulmalı
- Optimum florür kullanımı: Çocukların dişleri yaşlarına uygun ölçüde, 1.000-1.500 ppm florür içeren diş macunu ile sistemli olarak fırçalanmalı
- Diş tabibi ziyareti: Hayatın birinci yılında çocuğun kapsamlı bir diş muayenesi için diş tabibine götürün
- Florür vernik uygulaması: Çürük riski yüksek çocuklara tertipli olarak %5 florür vernik uygulanmalı
- Fissür örtücü kullanımı: Hassas azı dişlerine esirgeyici fissür örtücüler uygulanmalı
EÇÇ İçin İkincil Önleme
Çürük belirtilerinin fark edilmesinin akabinde ilerlemenin durdurulması için yapılacakları şöyle belirtti:
- Daha sık florür vernik uygulaması: Beyaz nokta lezyonları olan çocuklarda yılda dört kere florür vernik uygulayın
- Koruyucu fissür örtücüler: Çürük lezyonu olmayan azı dişlerine fissür örtücü uygulanmalı
EÇÇ İçin Üçüncül Önleme
Seymen, ilerlemiş çürüklerin tesirlerini en aza indirmek için ise bu 2 hususa edilmesi gerektiğinin altını çizdi:
- Gümüş diamin florür kullanımı: Kavite lezyonlarını durdurmak için tesirli bir usuldür.
- Konservatif çürük uzaklaştırma: Daha fazla diş kırılmasını, ağrıyı ve gereksiz pulpa maruziyetini önlemek için çürüklerin konservatif tekniklerle uzaklaştırılması ve dişlerin restore edilmesi kıymetlidir.