Türkiye, süratle yaşlanan bir nüfusa sahip bir ülke olarak demografik dönüşüm süreciyle karşı karşıya. Uzman Psikolog Serkan Yükcü, nüfus yapısında gözlemlenen bu bariz değişim süreci ve sonuçları hakkında kıymetli bilgiler paylaştı.
Türkiye’de son yıllarda toplam doğurganlık suratının azalması, sosyoekonomik, sosyo kültürel çok sayıda değişkenin tesiriyle birlikte genç nüfus avantajını kaybediyor. Uzun yıllardır genç nüfusa dayalı demografik yapısıyla övünen Türkiye’de yaşlı nüfusun oranının artması pek çok endişelendirici faktörü beraberinde getiriyor. Uzman Psikolog Serkan Yükcü, Türkiye’nin yaşlanan nüfusuna dikkat çekmek ve toplumsal farkındalık oluşturmak ismine dikkat çeken değerlendirmelerde bulundu.
ARTIK GENÇ BİR ÜLKE DEĞİLİZ! YAŞLANDIK…
Evet, Türkiye toplumu süratle yaşlanıyor. Türkiye’nin nüfus yapısı son yıllarda besbelli bir değişim geçiriyor ve bu durum, yaşlı nüfusun (65 yaş ve üzeri) oranının artmasıyla kendini gösteriyor. Bu süreç, hem demografik hem de sosyo-ekonomik açıdan değerli tesirler yaratıyor.
Türkiye’nin Yaşlanma Sürecine Dair Veriler
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, 65 yaş ve üzerindeki nüfusun oranı 2000’li yıllardan itibaren nizamlı olarak artmaktadır. 2023 prestijiyle bu oran %10’un üzerindedir ve 2050 yılına kadar bu oranın %20’lere ulaşması beklenmektedir.
Türkiye, artık “genç nüfus” özelliğini kaybedip, “yaşlanan nüfus” kategorisine girmektedir.
- Doğum Oranları Düşüyor
Türkiye’deki doğurganlık oranı giderek azalmaktadır. 2000’li yıllarda ortalama doğurganlık oranı 2.38 iken, günümüzde bu oran 2’nin altına düşmüştür. Bu, nüfusun doğal olarak gençleşmesini zorlaştırmaktadır.
- Yaşam Müddeti Uzuyor
Sağlık hizmetlerindeki gelişmeler ve hayat şartlarının güzelleşmesi, Türkiye’deki ortalama ömür mühletini artırmıştır. Bayanlar için bu müddet yaklaşık 80 yıl, erkekler için ise 75 yıl civarındadır.
Türkiye’deki Nüfusun Yaşlanmasının Sonuçları
1. Ekonomik Etkileri
Çalışma Yaşındaki Nüfusun Azalması: Genç nüfus oranının düşmesiyle birlikte emek piyasasında daralmalar görülebilir. Bu durum, üretkenliğin azalmasına neden olabilir.
Toplumsal Güvenlik Sistemi Üzerindeki Baskı: Emekli maaşları ve sıhhat harcamaları için ayrılan bütçe artacaktır, bu da toplumsal güvenlik sistemine büyük bir yük getirebilir.
2. Sıhhat ve Bakım İhtiyacı
Kronik Hastalıklar: Yaşlı nüfusun artması, kronik hastalıkların (kalp, diyabet, demans vb.) daha yaygın hale gelmesine yol açacaktır.
Uzun Devir Bakım Hizmetleri: Bakıma muhtaç yaşlı bireylerin artmasıyla birlikte, bakım hizmetlerine yönelik talep ve bu alandaki insan gücü gereksinimi da artacaktır.
3. Toplumsal ve Kültürel Etkileri
Aile Yapısındaki Değişim: Geleneksel Türk aile yapısında yaşlı bireyler çoklukla çocuklarıyla birlikte yaşıyordu. Lakin kentleşme, çağdaş hayat usulleri ve çekirdek aile yapısının yaygınlaşması, yaşlıların yalnız yaşama oranını artırmıştır.
Yaş Ayrımcılığı: Yaşlı bireylerin toplumsal hayattan dışlanma yahut gereğince paha görmeme riski artabilir.
Türkiye’nin Yaşlanan Nüfusa Ahenk Sağlaması İçin
1. Yaşlı Dostu Politikalar
Sağlık Hizmetleri: Yaşlı bireylere yönelik sıhhat hizmetlerinin çeşitlendirilmesi ve erişilebilir hale getirilmesi değerlidir.
Bakım Hizmetleri: Huzurevleri, bakım merkezleri üzere destekleyici düzenekler artırılmalıdır.
2. Toplumsal Güvenlik Reformları
Emeklilik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak için kapsamlı ıslahatlar yapılmalıdır.
Yaşlı bireylerin ekonomik olarak üretken kalmalarını destekleyen programlar geliştirilebilir.
3. Yaşlı Dostu Şehirler
Şehirlerin altyapısı (ulaşım, konut, kamusal alanlar) yaşlı bireylerin gereksinimlerine uygun biçimde düzenlenmelidir.
4. Toplumsal Farkındalık
Yaş ayrımcılığıyla çaba etmek ve yaşlı bireylerin topluma katkılarını vurgulamak için bilinçlendirme kampanyaları düzenlenmelidir.
Türkiye, süratle yaşlanan bir nüfusa sahip bir ülke olarak demografik dönüşüm süreciyle karşı karşıya. Bu durum hem bir zorluk hem de bir fırsat olarak kıymetlendirilebilir. Yaşlı bireylerin toplumda etkin, sağlıklı ve pahalı bir halde varlıklarını sürdürebilmeleri için kapsamlı siyasetler ve toplumsal takviye sistemleri oluşturulması büyük ehemmiyet taşımaktadır.
Sevgiyle Kalın,
Uzman Psikolog Serkan YÜKCÜ